Who am I? ~ Qui est moi?~ Wie ben ik?

Exodus 6.2–13

Exodus 6.2-13 (Het Boek)

Exode 6.2-13

Who am I? ~ Qui est moi?~ Wie ben ik?

In the book of Exodus the chosen people pack up their scarce belongings willy-nilly and turn their backs on slavery. ‘Egypt’ was the greatest empire of that era, and leaving it meant leaving civilisation as such, the very civilisation that held the children of Israel in bondage, ‘cruel bondage’ as the King James Version calls it. Moses is the one hand-picked by God to talk Pharaoh into letting his slaves go, the slaves who probably have to build Pharaoh’s tomb in his Kingdom of Death and Anguish.

To me the most moving passage in chapter 6 is verse 12: ‘And Moses spake before the Lord, saying, Behold, the children of Israel have not hearkened unto me; how then shall Pharaoh hear me, who am of uncircumcised lips?’

Slaves often suffer from what is known as the Stockholm Syndrom: they’d rather stay where they are, liberty is scarier than slavery, even if it is theoretically more attractive. The appointed liberator isn’t too happy with being chosen either. And interestingly, he claims that the king won’t listen to him anyway, since he is of uncircumcised lips…

But doesn’t circumcision – the sure sign you are a Jew – take place a little lower?

The writer of this chapter (and according to Jewish tradition that writer is Moses himself) depicts Moses as a coward, or an unwilling hero to say the least, who vastly prefers crying off to rebellion. But he is also making a very profound statement on Jewish thinking. Circumcision is about sexual hygiene, certainly; after all, cleanliness is next to godliness. But more importantly, it means getting involved in a continuum of ethical reasoning.
However, ‘Moses’ (the writer) has Moses (the character) say that he does not have circumcised lips, in other words: he is not a proper Jew, not a proper Chosen Person. Of course the Lord, who loves jokes, doesn’t take that argument seriously. But why is Moses saying that?
Because Moses is both a Jew and a non-Jew. He is an adopted prince who was brought up at the Egyptian court. He is, translated into modern terms, both a believer and an atheist. Hence his name, which is Egyptian, meaning ‘Son of’. We find the same suffix in ‘Ramses’: Ra’s Moses, meaning Son of the Sun. Moses is somebody’s son, but his name is only a stub, it is incomplete. Whose son is this Son-of? Is he the Son of Pharaoh or the Son of God? Is he Egypt’s son or Israel’s child? Does he epitomize our own darkness, or is he an early image of the One we call the Son of God?

In the answer to that question lies the entire history of God’s people.    

In deze passage zegt Mozes dat hij ‘onbesneden lippen’ heeft en dus ongeschikt is om de Farao te overreden. De schrijver (en volgens de Joodse traditie is dat Mozes zelf) schildert Mozes als een wel erg onwillige held af, iemand die veel liever niet rebelleert tegen het kwaad dan wel.

Maar waarom zegt Mozes dat hij onbesneden lippen heeft. Besnijdenis speelt zich toch iets lager af?

Mozes is zowel een Jood als een niet-Jood. Hij is een geadopteerde prins, opgevoed aan het Egyptische hof. Hij is, in moderne termen, zowel een gelovige als een atheïst. Vandaar zijn naam, die Egyptisch is en ‘Zoon van’ betekent. Dezelfde suffix vinden we in ‘Ramses’: Ra’s Mozes, wat Zoon van de Zon betekent. Mozes is iemands zoon, maar zijn naam is een stompje, hij is incompleet. Wiens zoon is deze Zoon-van? Is hij de zoon van de farao of die van God? Belichaamt hij de duisternis en de slavendienst – de Joden bouwden waarschijnlijk piramides, tempels voor dode koningen – of is hij een vroege voorloper van degene die wij de Zoon van God noemen?

In het antwoord op die vraag ligt de hele geschiedenis van Gods volk besloten.

 Moïse, symbole du peuple de Dieu? Fils de pharaon, et fils d'esclave. Guide du peuple hébreu se disant incapable d'exprimer ses besoins, lui l'homme aux lèvres non circoncises? N'avons-nous pas tous, en nous, quelque chose de Moïse?

Benno Barnard